#Schrijftips voor een begrijpelijke tekst

#Schrijftips voor een begrijpelijke tekst

 

Tekstnet, de beroepsorganisatie voor tekstschrijvers, organiseerde samen met de Communicatiekring Utrecht een bijeenkomst over begrijpelijke taal. Ik was erbij en deed er nieuwe kennis en inspiratie op over schrijven en hoe je dat het beste kunt doen.

In mijn vorige blog deelde ik al wat gedachten over begrijpelijk schrijven, maar ik vond dat concrete schrijftips niet mochten ontbreken. Daarom vandaag:

Schrijftips om begrijpelijke teksten te schrijven

Ik deel vier tips die tijdens de bijeenkomst werden genoemd door een medewerker van Ed Loket. Ed Loket is opgericht onder het motto: “Meedoen begint met het begrijpen van waar het over gaat.” Dit motto geeft heel duidelijk aan waarom begrijpelijke teksten zo belangrijk zijn!

De 4 tips:

  1.  Begin gewoon
  2.  Test!
  3.  Evalueer je teksten kritisch
  4.  Houd de doelgroep voor ogen

#Schrijftip 1: Begin gewoon

Begin gewoon, dat klinkt heel makkelijk, maar is in de praktijk soms lastig. Je bent bekend met het onderwerp waar je over schrijft, misschien spreek je regelmatig met collega’s in jargon over jullie vakgebied, je voelt je gebonden aan alle schrijfregels die je vroeger op school leerde en gebruikt daarom veel formeel taalgebruik…

Bovenstaande speelt allemaal op de achtergrond mee wanneer je schrijft. Vaak onbewust. Dus dat ‘gewone beginnen’ heeft vooral te maken met bewustwording. Bewustwording helpt je te achterhalen waarom je schrijft zoals je schrijft. En of jouw manier van schrijven geschikt is voor jouw doelgroep en past bij de boodschap die je wilt overbrengen.

De medewerker van Ed Loket gaf deze praktische tip:

“Voor ieder moeilijk begrip bestaat ook een eenvoudiger variant. Maak daar gebruik van.” (Synoniemen.net helpt je op weg)

#Schrijftip 2: Test!

Een slimme tip, die heel veel informatie kan opleveren! Een tekst kun je eenvoudig testen. Dat doe je door de tekst voor te leggen aan één of meerdere proeflezers. Stel de vraag:

‘Begrijp jij waar het over gaat en wat ik met deze tekst wil bereiken?’

Natuurlijk kies je dan wel voor een proeflezer die past in de doelgroep van jouw tekst. Dus niet die collega die hetzelfde jargon gebruikt en daar net zo blind voor is als jij, maar wel die collega van een andere afdeling. Heb je iemand uit de directe doelgroep beschikbaar? Dat is nog beter.

Blijkt het lastig om iemand te vinden?
Misschien kunnen je connecties op social media je helpen!

#Schrijftip 3: Evalueer je teksten kritisch

Eh… Moet dat echt? Het kost al zoveel tijd om het fatsoenlijk op papier te krijgen. Ik ben blij als het de deur uit is en ga weer verder met het volgende stuk.

JUIST voor dat volgende stuk is het goed om kritisch te evalueren. Dat begint al direct na het publiceren. Mijn ervaring is dat ik tekst die ik eenmaal gedeeld heb, ineens met een nieuwe bril bekijk.

Zodat ik net na het verzenden die tikfout zie.

Of opmaak die niet meehelpt.

Of een woord waarvan ik denk: ‘Heb ik dat opgeschreven?’

Dat is niet altijd leuk, maar vaak wel leerzaam.

Behalve deze ‘interne evaluatie’ kun je ook feedback vragen aan lezers. Vraag wat zij ervan vonden. Wat opviel, wat is bijgebleven, of het verhaal duidelijk was, de boodschap goed overkwam of juist niet, waardoor dit kwam, enzovoorts, enzovoorts.

#Schrijftip 4: Houd de doelgroep voor ogen

Allereerst: om dit te kunnen doen moet je doelgroep natuurlijk wel kennen! Schrijf je voor collega’s die dezelfde achtergrond als jij hebben? Prima, je hoeft je taalgebruik weinig aan te passen, want jullie spreken ‘dezelfde taal’.

Schrijf je voor ‘alle inwoners van de gemeente’? Die groep is divers. Je moet rekening houden met verschillen in achtergrond, in leeftijd, in algemene kennis, in vaardigheden, in… Je ziet het. Hier wordt het complexer. Handig tip: stel je voor dat je met je oma praat over het onderwerp van je tekst. Zoals je het aan haar uit zou leggen, schrijf je het op. (Zonder alle keren dat je ‘eh…’ of andere stopwoordjes gebruikt natuurlijk 🙂 )

Bestaat je doelgroep uit patiënten? Ook deze groep is divers. Medische termen kunnen voor jou heel natuurlijk aanvoelen, maar je patiënt raakt misschien wel in de war. Leg uit, gebruik synoniemen, voorbeelden of illustraties die de tekst ondersteunen.

Nog meer schrijftips

Een lijstje met schrijftips is nooit compleet, daarom nog een kleine aanvulling op bovenstaande tips:

  • schrijf actief
  • wissel de lengte van zinnen af
  • schrijf zoals je praat
  • kies bewust voor een verteltijd (v.t. of t.t.), wissel alleen met reden en NOOIT binnen één zin
  • zorg dat de lay-out de leesbaarheid verhoogt

Waarom?

 Waarom zou je willen dat iemand jouw tekst leest en denkt: ik lees het wel, maar ik snap het niet?

Mijn antwoord is: dat wil ik niet. 
Daarom doe ik altijd mijn best om te schrijven in begrijpelijke taal die past bij de doelgroep.

Heb je hulp nodig om je boodschap op papier te krijgen?
Neem contact met me op. Ik kijk graag wat ik voor je kan betekenen.

#Schrijftips voor een begrijpelijke tekst

Gebruik jij al begrijpelijke taal?

Mijn zus en ik waren aan het appen over filosofische teksten en de hoeveelheid nieuwe (lees: verzonnen) termen die daarin gebruikt worden. Ik struikelde zelf over het niet consequent schrijven van diezelfde termen, maar toen appte ze me deze zinnetjes.

‘Dan moet ik het nog gaan snappen. Dat is weer anders dan het lezen.’

Haar uitspraak triggerde mij. Natuurlijk weet ik dat ze met een studie bezig is en dat ze zich wil inzetten om leerstof te begrijpen, dat het voor haar niet per se een obstakel is om de tekst nog eens te moeten lezen, maar toch… 

Gemotiveerde lezer… of luie schrijver? 

In de gedachte dat een lezer zich wil inzetten, schuilt een gevaar.
Een student mag een gemotiveerde lezer zijn, in het dagelijks leven is veel tekst niet bedoeld voor gemotiveerde lezers.

En dat is best vervelend, want een (moeilijk) onderwerp begrijpelijk opschrijven is lastig. Dat kost tijd en aandacht. Bovendien is het noodzakelijk dat de schrijver zich in de doelgroep verplaatst.  

Wat heeft het voor zin om iets op te schrijven als je doelgroep het niet begrijpt?

Een voorbeeld kan helpen

Je zesjarige zoon heeft net alle letters leren lezen, dus je kunt concluderen dat je hem jouw favoriete verhaal in het Frans kunt voorschotelen. Maar je weet dat hij de klanken verkeerd zal uitspreken én dat hij NIETS zal begrijpen van wat hij leest. Geef je hem toch die tekst? Dan laat het gevolg zich raden: een gefrustreerde zoon. 

Weg leesplezier.

Die Franse tekst kan nog zo’n leuk verhaal bevatten, als jouw zoon het niet kan volgen, komt hij daar nooit achter. 

De boodschap komt niet over 

Datzelfde geldt voor filosofische teksten vol zelfverzonnen woorden.

Voor ambtelijke brieven vol onbegrijpelijke uitspraken.

Voor een memo vol jargon en afkortingen.

Voor nietszeggende webteksten.

Voor juridische epistels vol langdradige en ondoorgrondelijke zinnen, die worden opgeknipt door lukraak her en der een komma te positioneren, zodat het nog ergens op lijkt en die worden opgeluisterd door woorden waar geen mensenkind in Nederland zich nog van bedient, waarbij her en der een wetsartikel wordt geciteerd en je de abbreviatie van verschillende clausules moet naslaan, voordat je aan het einde van de volzin bent gekomen en moet wederkeren naar het begin om te detecteren wat het ook alweer was waarover je aan het lezen was. (En nee, ik heb geen talent voor lange zinnen en moeilijke woorden, dus over voorgaande valt heel veel te zeggen, maar je snapt het idee)

Waarom?

 Waarom zou je willen dat iemand jouw tekst leest en denkt: ik lees het wel, maar ik snap het niet?

Mijn antwoord is: dat wil ik niet. 
Daarom doe ik altijd mijn best om te schrijven in begrijpelijke taal die past bij de doelgroep.

Gebruik jij al begrijpelijke taal in je verhaal?

Vers van de pers: Groen op hakken

Vers van de pers: Groen op hakken

groen op hakken

Al jarenlang doe ik mijn best om zo groen (of noem het duurzaam) mogelijk te leven. Er is maar één aarde en ik geloof dat wij de verantwoordelijkheid hebben gekregen om daar zorgvuldige mee om te gaan. 

Begin 2018 kwam de vraag op mijn pad of ik wilde meeschrijven aan boek over duurzaam leven: geschreven voor en door vrouwen. Dat wilde ik graag!

Het resultaat ligt nu in de winkel! Groen op hakken is een boek vol leuke, leerzame en goed toepasbare tips voor ieder huishouden, afgewisseld met Bijbels geïnspireerde motivatie om zorg te dragen voor de schepping.

Nieuw bedrijf = nieuwswaarde = persbericht

Nieuw bedrijf = nieuwswaarde = persbericht

Onlangs zat ik met een stel ondernemers om tafel die een prachtig bedrijfsplan hadden ontwikkeld voor hun nieuwe bedrijf. Ik was uitgenodigd om teksten voor hun website te schrijven.

‘Die website moet online. We weten dat het niet in één keer af is, dus we vinden het fijn als jij met ons een teampje vormt, zodat de teksten met ons bedrijf kunnen meegroeien.’

Dat deze ondernemers begrijpen hoe het werkt (lees ook mijn blog over een website die nooit af is), bleek uit bovenstaande opmerking, maar ook uit het bedrijfsplan dat ze hadden gemaakt en de doelen die ze zich stelden. We hadden een prachtig gesprek over hun idealen, hun drijfveren en hun plannen.

Website snel lanceren

Ondanks de krappe deadline (het bedrijf zou over drie weken van start gaan en ze wilden de website een week eerder online hebben) kreeg ik steeds meer zin en vertrouwen in deze klus. De voorwaarden waren wat mij betreft aanwezig: gedreven mensen met een goed verhaal.

‘Ik heb ideeën zat, maar ik krijg het niet op papier,’ zei één van hen. De anderen knikten.
‘Geeft niets. Als jullie vertellen, schrijf ik het op.’

Want dat is hoe het werkt. Ik verzin geen verhaal voor ondernemers, ik zorg er alleen voor dat het bestaande verhaal duidelijk op papier komt.

‘Maar wat betreft de start van jullie bedrijf,’ vervolgde ik, ‘hoe gaan jullie dat lanceren?’

Voor het eerst viel er een stilte. Hier hadden ze nog niet over nagedacht.

‘Is het echt jullie bedoeling om op die bewuste dinsdag naar kantoor te gaan, de deur van het slot te draaien en op mensen te gaan zitten wachten?’

Start je een nieuw bedrijf? Dat heeft nieuwswaarde. Stuur een persbericht!

Nieuwswaarde = persbericht = kans op gratis publiciteit

De start van een nieuw bedrijf heeft nieuwswaarde, zeker in je eigen regio. Stuur daarom altijd een persbericht over de start van jouw bedrijf naar (lokale) bladen. Vertel over jouw (nieuwe) product, de extra werkgelegenheid, of over jouw oplossing voor een herkenbaar probleem.

Start je met een nieuw bedrijf?
Maak gebruik van de nieuwswaarde, verstuur persberichten en pak die kans op gratis publiciteit!

Bekijk welke (dag)bladen in jouw regio worden gelezen, maar kijk ook of er (landelijke) organisaties of verenigingen zijn waar jouw product of dienst een uitkomst voor is. Vergeet tenslotte de plaatselijke radio- en televisiezender niet, want als dat persbericht toch geschreven wordt, kun je het maar beter zo goed mogelijk verspreiden.

Heb je de garantie dat je persbericht geplaatst wordt?

Nee. Een redactie bepaalt zelf welke berichten wel en niet worden geplaatst. Ook is het mogelijk dat de redactie het persbericht aanpast (dus niet één op één overneemt)

Maar is het maken van een persbericht dan geen verspilde moeite?

Nee. Zeker niet. Er zijn nieuwsredacties die de mogelijkheid geven om je persbericht ook digitaal (op hun website) te publiceren. De gebruikers van deze website, zullen jouw nieuws zien. Bovendien kun jij deze online publicatie gebruiken op je eigen social media, bijvoorbeeld op LinkedIn of Facebook. Uiteraard kun je het persbericht ook nog op je eigen website publiceren, bijvoorbeeld op je nieuwspagina.

Bij de start van je nieuwe bedrijf denk je na over een aantal voor de hand liggende dingen:

  • Je schrijft je in bij de KvK.
  • Je laat een huisstijl en logo ontwikkelen en regelt visitekaartjes.
  • Je maakt een marketingplan: waar en hoe ga jij jouw product of dienst verkopen?
  • Je stelt een strategie op voor de communicatie: hoe kom je in contact met je doelgroep?
  • Je regelt een website met supergoede teksten.

En ja: je verstuurt ook een persbericht over de start van je nieuwe bedrijf. Want een kans op gratis publiciteit laat je toch niet liggen?

Een website met een groot bereik, graag

Een website met een groot bereik, graag

Ben je een (beginnende) ondernemer en laat je een nieuwe website bouwen? Of heb je al een aantal jaren dezelfde website en vind je dat het tijd is om de teksten op die site weer eens aan te pakken? Lees dan vooral even verder!

Toen ik als tekstschrijver startte, werd het me algauw duidelijk dat je twee soorten schrijven hebt:
schrijven voor internet en schrijven voor print.

Teksten voor internet zijn breed toepasbaar en daardoor heel waardevol.

Staat daar een keiharde scheidingslijn tussen? Nee, dat niet direct, maar grof gezegd kun je stellen: wat je bij schrijven voor print kunt toepassen, kun je niet automatisch toepassen op schrijven voor internet. Andersom geldt wel dat je teksten voor internet vaak ook kunt gebruiken voor print.

Met teksten voor internet vergroot je je bereik

Bijna iedere ondernemer heeft een website en veel ondernemers komen met de vraag: ‘Kan ik door jou mijn website teksten laten schrijven?’ bij mij terecht. Vaak omdat ze een nieuwe website laten bouwen, of omdat de bestaande website wordt geüpdatet.

De webteksten moeten zorgen voor een groter bereik. Je weet wel: stromen klanten die als vanzelf de website vinden en die direct de ondernemer opbellen om afspraken te maken en bestellingen te plaatsen.

Ja…

Dromen is fijn.

En het kan vast wel.

Maar om hoog in Google te ranken is meer nodig dan eens in de zoveel tijd je website een opfrisbeurt te geven. Als je al wat zoektermen hebt ingetikt voor je nieuwe webteksten, ben je ongetwijfeld de termen ‘SEO’  en ‘SEA’ tegen gekomen, of beloftes als: hoger ranken, hoe behaal je de nummer één positie in Google, scoren met je blog, etc.

Ik doe niet aan dat soort beloftes, want SEO is een breed begrip en aan SEA waag ik me niet eens (daar zijn andere specialisten voor). Ik wil het hebben over de invloed die jij zelf kunt hebben op je bereik.

Een website is nooit af

Nieuwe website teksten zijn een prima uitgangspunt als je je bereik wilt vergroten. Maar houd je het daar voor de komende jaren bij, dan kun je die opfrisbeurt van je website net zo goed laten zitten.

Het zit in mijn ogen zo:

Je website is niet af op het moment dat hij live gaat. Een goed werkende website met een groot bereik is een levend, organisch onderdeel van je bedrijf. Het mooie van internet is (in tegenstelling tot print) dat je kunt aanpassen, toevoegen en schrappen: alles wat het beste past bij de fase waarin jouw bedrijf zich nu bevindt.

Website en social media vullen elkaar aan

Als je op mij lijkt (en op de meeste ondernemers die ik ontmoet), dan heb je behalve je website nog één of meerdere social media kanalen waar je aanwezig bent.

Maar, wat ik ook uit eigen ervaring weet en wat ik zie bij veel ondernemers: we zijn wel aanwezig op die social media, maar we weten niet altijd precies wat we daar eigenlijk doen.

Een like uitdelen en af en toe een fotootje plaatsen, dat gaat nog wel.
Maar regelmatig berichten plaatsen wordt lastiger.

Want wát moet je dan in vredesnaam posten?

Gebruik je bedrijfsverhaal!

Het duurde even voordat ik het doorhad, maar het groeide haast als vanzelf. Hoe vaker ik opdrachtgevers sprak en opdrachten uitvoerde, hoe duidelijker werd wat ik – als tekstschrijver – belangrijk vind. Mijn eigen bedrijfsverhaal was (en is) in ontwikkeling en dat gaf me inspiratie. Vanuit mijn bedrijfsverhaal werd het ineens veel gemakkelijker om mijn website en LinkedIn slim in te zetten!

Het mooie is, dat jij dit ook kunt doen. Jouw bedrijfsverhaal is er al. Het zit in het DNA van jouw onderneming. Het is de reden waarom je met je onderneming begon, hoe dat verlopen is, wat je geleerd hebt, hoe je gegroeid bent, wat je toekomstplannen zijn.

Neem jij je bedrijfsverhaal als uitgangspunt dan wordt (online) communicatie ineens veel gemakkelijker. In een uitgedachte strategie vormen de berichten vanuit jouw website, jouw mailings en jouw social media posts één geheel.

Als het goed is, ontwikkelt het bedrijfsverhaal met jou mee. Het groeit en verandert: jij stoot (met reden) producten of diensten af, of voegt juist producten of diensten toe. Op jouw website krijgen deze veranderingen een plek. Of dit nu is in de nieuwsberichten of blogs of in de basisteksten, dat maakt niet uit. Als je het verhaal maar blijft onderhouden.

Combineer je de ontwikkeling van je bedrijfsverhaal met een slimme social media strategie, dan krijg je meer dan een simpele planning die zegt dat je iedere week een post plaatst op LinkedIn. Er ontstaat samenhang in jouw communicatie.

Let daarbij altijd op je doel en doelgroep

Op Facebook heb jij een andere groep volgers dan op LinkedIn. Dus nee: je post niet op beide kanalen exact hetzelfde bericht. Dat werkt niet. De doelgroepen verschillen, dus je past de berichten daarop aan.

Niet per se inhoudelijk, maar wel qua toon en uitstraling.

Met een bedrijfsverhaal dat in ontwikkeling is, heb je steeds nieuwe input voor berichten op je website en social media.

De techniek en het beheer van je eigen website

Ten slotte wil ik de techniek nog noemen. Als laatste, omdat het (relatief weinig) met mijn vakgebied te maken heeft, maar zeker niet als minste.

Als je tot zover bent gekomen met het lezen van deze blog dan weet je dat naar mijn mening je website nooit ‘af’ is. Jouw website groeit mee met jouw bedrijf. Met andere woorden: je website is, net als je bedrijfsverhaal, altijd in beweging waardoor je bereik groeit.

Maar bij veel ondernemers ligt hier een groot technisch obstakel:

‘Ik moet mijn webbouwer bellen als ik iets wil wijzigen.’
‘Iedere keer als ik inlog op het CMS, ben ik zoveel tijd kwijt met uitzoeken hoe het ook alweer werkt, dat ik het laat liggen.’
‘De nieuwe medewerker op kantoor gaat de website bijhouden, maar inwerken op het systeem is lastig. Dus dat komt later wel.’

Al deze opmerkingen hebben één ding gemeen: ze gaan over Onbeheersbare, Ingewikkelde Content Management Systemen.  

Ingewikkeld. Tijdrovend. Doet niet wat jij wilt. Duur (als je voor iedere wijziging de webbouwer moet inschakelen).

Zo’n website is zonde van jouw tijd en geld!

En totaal onnodig.

Er zijn meer dan genoeg webbouwers en Content Management Systemen waar al deze obstakels niet bestaan. Ga je (opnieuw) investeren in een website? Laat je voorlichten door verschillende webbouwers. Bedenk wat de website voor jou moet doen en vraag de webbouwer naar mogelijkheden en oplossingen.

Houd het logisch. Houd het eenvoudig. Houd het beheersbaar.

Wat ik maar wil zeggen is:

  • Stop met ‘zomaar wat te doen’.
  • Maak van je website een organisch, levendig onderdeel van je bedrijf.
  • Jouw bedrijfsverhaal groeit. Deel dit verhaal op je website en in al je andere (online) uitingen en laat zo je bereik meegroeien.
Tekstscan: schrijf betere teksten

Tekstscan: schrijf betere teksten

Schrijf je zelf teksten voor je onderneming, maar loop je regelmatig vast?
Schuif je het schrijven voor je uit omdat je niet weet hoe je verder moet?

Een frisse blik helpt je verder

Dat is niet erg: iedere schrijver heeft af en toe de frisse blik van een ander nodig om opnieuw scherp te stellen. Wanneer ik een roman schrijf, schakel ik altijd proeflezers in.
Ze wijzen me op fouten:
‘In de jaren dertig van de vorige eeuw hadden ze nog geen strobalen’

inconsequenties:
‘Hé, Lisette, hier is de hoofdpersoon blond en heeft ze lang haar, maar twee hoofdstukken geleden was ze nog donker en had ze kort haar…’

en gaten in het verhaal:
‘Ik begrijp niet waarom hij deze keuze maakt. Dat is ongeloofwaardig.’

Kortom: een frisse blik doet wonderen voor je tekst. Nou ja, niet direct. Met die opmerkingen moet je natuurlijk aan de slag. Een strobaal heb je gauw genoeg veranderd in een berg stro, maar wanneer de drijfveren van een hoofdpersoon niet geloofwaardig zijn voor de lezer, moet er meer gebeuren.

Vanuit de gedachte van ‘de frisse blik’ bood ik het afgelopen jaar een aantal ondernemers een tekstscan aan.

Wat is een tekstscan?

In een tekstscan controleer ik de tekst op leesbaarheid en doelgerichtheid en geef ik je tips om de tekst naar een hoger niveau te tillen. Niet alleen het stukje tekst dat je voor de tekstscan instuurt heeft er baat bij. Ook je anderen teksten worden beter (mits je die teksten natuurlijk wilt aanpakken). De tips die je krijgt zijn namelijk breder toepasbaar.

tekstscan

Voor wie is de tekstscan?

  • voor de ondernemer die twijfelt of de teksten goed genoeg zijn (je krijgt antwoord op die vraag)
  • voor de ondernemer die vastloopt op de inhoud (de tekstscan helpt je weer op weg)
  • voor de ondernemer die beter wil leren schrijven (de tips helpen je om de tekst te herschrijven en zo sterker te maken)

Voor wie is de tekstscan niet?

  • voor de ondernemer die geen zin heeft om ook maar een woord aan de tekst te veranderen (het doel van de tekstscan is dat je zelf gaat herschrijven)
  • voor de ondernemer die zijn teksten geweldig vindt (…)
  • voor de ondernemer die een hekel aan schrijven heeft (besteed het schrijven uit aan iemand die ervan geniet, en gebruik de vrijgekomen tijd om dingen te doen die je leuk vindt)

Aanbod: gratis tekstscan

Loop jij vast bij het schrijven of twijfel je of de boodschap goed overkomt?
Mail maximaal 350 woorden in een Word-document naar info@lisettevandeheg.nl en vermeld daarbij wat je vraag of probleem is.
Ik geef iedere maand 3x een tekstscan ter waarde van €65,- weg.

Zit jij niet bij die 3, maar heb je wel een vraag over jouw tekst? Laat een reactie achter, dan kijk ik of ik je verder kan helpen.